วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร
เป็นวัดพระอารามหลวง
ชั้นเอก ตั้งอยู่ใกล้ริมฝั่งแม่น้ำโขง ถนนชยางกูร
บ้านธาตุพนม
ตำบลธาตุพนม อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม มีลักษณะ
เป็นเจดีย์รูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ก่อด้วยอิฐ
ก้วางด้านละ 12.33
เมตร สูง 53.6 เมตร
มีกำแพงล้อมรอบองค์พระธาตุสี่ชั้น องค์
พระธาตุตั้งอยู่บนเนินดินสูงกว่าพื้นธรรมดาประมาณ
3 เมตร
ประวัติ
ตามตำนานอุรังคธาตุ กล่าวว่า ท้าวพญาทั้งห้าผู้เป็นใหญ่
ได้แก่ พญาสุวรรณภิงคาร เจ้าเมืองหนองหานหลวง พญาคำแดง เจ้าเมืองหนองหานน้อย
พญาจุลมณีพรหมทัต เจ้าเมืองจุลมณีพรหมทัต พญาอินทรปัตถ์ เจ้าเมืองอินทปัตถนคร
และพญานันทเสน เจ้านครศรีโคตรบูรณ์ อันเป็นที่ตั้งของพระธาตุ
ได้สร้างอูบมุงขึ้นเพื่อประดิษฐานพระอุรังคธาตุ ตามพุทธพยากรณ์
โดยก่อสร้างด้วยดินดิบ (อิฐที่ไม่ได้เผา)
ฐานพระธาตุพนมได้ขุดลงไปจนเป็นอูบมุง(อุโมงค์)
เพื่อบรรจุพระบรมสารีริกธาตุกระดูกส่วนหน้าอกของพระพุทธเจ้า
เมื่อก่อสร้างด้วยดินดิบเสร็จแล้วจึงก่อไฟเผาพระธาตุ เป็นเวลาหลายวันจนอิฐแห้งสนิทจรดกัน
11 สิงหาคม 2518 เวลา
19.38 น. พระธาตุพนม
ได้ถล่มลงมา
ด้วยเหตุที่มีฝนตกหนักพายุพัดแรงติดต่อมา
หลายวัน ประกอบกับความเก่าแก่ขององค์พระธาตุ
พระธาตุ
พนมจึงได้ล้มทลายลงมาทั้งองค์ สร้างความสะเทือนใจให้ชาว
นครพนมและคนไทยทั่วไป รวมทั้งชาวลาว เป็นอย่างมาก
ด้วยเหตุที่เป็นพระธาตุคู่บ้านคู่เมืองมานาน
ประชาชนทั่วทั้งประเทศได้บริจาคทุนทรัพย์
และรัฐบาลได้ก่อสร้างองค์พระธาตุขึ้นมาใหม่ตามรูปแบบเดิม
การก่อสร้างเสร็จสิ้นเมื่อวันที่ 23 มีนาคม 2522 นอกจากจะบรรจุพระบรมสารีริกธาตุในองค์พระธาตุดั่งเดิมแล้ว
ยังมีของมีค่ามากมายนับหมื่นชิ้นที่บรรจุและประดับไว้ในองค์พระธาตุอีกด้วย
โดยเฉพาะฉัตรทองคำบนยอดพระธาตุ ซึ่งมีน้ำหนักมากถึง 110 กิโลกรัม
